Paris merkezli Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün her yıl yayınladığı Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne göre, Türkiye 2019 yılında 157’nci sırada yer aldı.
Basın özgürlüğü konusunda artan bir baskıyla işlerine sahip çıkmaya çalışan gazeteciler, yaptıkları haberlerden dolayı ya hapishanelerde ya da mahkeme yollarında duruşma günlerini takip ediyor. Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın son verilerine göre de 133 gazeteci ve medya çalışanı cezaevlerinde kalıyor.
Anayasa Mahkemesi bugün 2 yıldan uzun süredir tutuklu bulunan gazeteci Ahmet Altan’ın yaptığı bireysel başvuruyu reddetti, gazeteci Ali Bulaç’ın ise “kişi özgürlüğü ve güvenliği ile ifade özgürlüğü” haklarının ihlal edildiğine hükmetti. Mahkeme dünkü kararında Akın Atalay, Murat Sabuncu, Ahmet Şık ve Bülent Utku’nun tutukluluklarında “hak ihlali” görmemiş, sadece Kadri Gürsel için “hak ihlali”ne hükmetmişti.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi de (istinaf) 25 Nisan 2018’de Cumhuriyet Gazetesi davasında verilen mahkumiyet kararlarını onadı. Buna göre beş yılın üzerinde hapisle cezalandırılanların dosyası Yargıtay incelemesine giderken, beş yılın altında ceza verilen Güray Öz, Musa Kart, Hakan Kara, Önder Çelik, Kadri Gürsel, Bülent Utku, Mustafa Kemal Güngör ve Emre İper’in cezasının infazına başlandı.
157. SIRADA OLMAMIZ, BAŞKA BİR TANIMLAMAYA İHTİYAÇ BIRAKMIYOR”
Türkiye’de basın özgürlüğüne dair değerlendirme istediğimiz Gazeteci Orhan Erinç, “Sanıyorum ki ben, basın örgütlerinde toplam 45 yıl görev yapan veyahut da yapma şansı yakalayan nadir gazetecilerden biri olduğumu düşünüyorum. Bu sürenin 36 yıllık süresi Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nde yönetim kurulu üyeliği, genel sekreterlik, başkan yardımcılığı ve başkan olarak geçti. 9 yıl da Türkiye Gazeteciler Sendikası’nda yönetim kurulu üyeliği ve genel başkanı olarak geçti. O nedenle basın özgürlüğü konusunda çok açıklama yapmak durumunda kaldık.” derken, Türkiye’de demokrasinin değil, çok partili bir dönem yaşanması sebebiyle demokrasiden söz etmenin pek mümkün olmadığını belirtti. Bu nedenle basın özgürlüğünün, özgürlüklerin en başında olduğunu ve bu konuda eksikleri ve yanlışları vurgulama görevini üstlendiklerini aktaran Erinç, bu görevin bugün de artarak sürdüğünü şu sözleriyle dile getirdi: “Çünkü basın özgürlüğü sıralamasında 50.sıralarda olduğumuz dönemler de vardı ama bugün 157.sıradayız, 180 ülke içinde. Bu zaten Türkiye’nin durumunu başka bir tanımlamaya da ihtiyaç bırakmadan anlatmış oluyor.”
Türkiye’de basın özgürlüğünün ne kadar mümkün olduğuna dair soru işaretleri barındırdığını söyleyen Avukat Mustafa Kemal Güngör, “Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nü şimdiden kutlamış olayım ben ama ne kadar basın özgürlüğü günü olduğu konusu da soru işareti olarak havada dursun. Umarım ki hakikaten Dünya Basın Özgürlüğü Günü diye layıkıyla kutlayabileceğimiz, basının özgür olduğu günlere kavuşuruz Türkiye’de. Temennim budur, bütün basın mensuplarına da selamlar, sevgiler.” dedi.
‘BİZİ İÇERİ ATMAYA NİYETLENENLER ÖZGÜR OLAMAZLAR’
Cumhuriyet Gazetesi çalışanlarının yargılandığı davada beş yılın altında ceza alan ve hapse girecek olan Gazeteci Güray Öz, basın özgürlüğüne dair neler söylemek istersiniz sorusuna “3 Mayıs’ta biz, Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde hapishanede olacağız. Bu bana kalırsa bu soruya verilecek en iyi cevaptır. Ama ben şuna inanıyorum; bizim bu Cumhuriyet Gazetesi davasında yargılanan arkadaşlarımın da, hemen hemen tümünün görüşü böyledir. Özgürlük, biraz düşünceyle ilgili bir şeydir, insanlar düşünebiliyorlarsa özgürdürler
‘HAK HABERCİLİĞİ YAPMAK, BASKIYI GÖRMEK İÇİN YETERLİ’
Özgürlükçü Demokrasi Gazetesi editörlerinden, Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi’nde kalan Reyhan Hacıoğlu, Türkiye’de muhalif basın olmanın zorluklarına değinerek Türkiye’nin hak
“Bizler (özgür basın emekçileri), hak haberciliğinin ötekine duyulan sorumluluk üzerinden yapılacağı ilkesinden yola çıktık. Tarafsızlığın kamuflajından kurtularak yönümüzü bu ülkenin ötekilerine döndük. Savaşın eril şiddetinden, yıkımından bahsettik mesela; ana akım medya koro halinde Afrin savaşına güzellemeler yaparken, evleri talan edilen, göçe zorlanan, tecavüze maruz kalan ama aynı zamanda da toprağını savunmaya çalışan kadınların sesine kulak verdik. Özellikle kadınlar diyorum çünkü, medyanın eril dilinin, ötekiyi
KARACA: 5 YILDIR SUÇSUZ YERE CEZAEVİNDEYİM, NE MESAJ VEREBİLİRİM
5 yıldır tutuklu bulunan KHK ile kapatılan Samanyolu TV’nin eski yayın yönetmeni Hidayet Karaca da ‘Ülkemin özgürleşmesi, demokratikleşmesi adına bir gazeteci olarak 5 yıldır suçsuz yere cezaevindeyim. Ben daha ne mesaj verebilirim ki özgür dünyaya.’ mesajı verdi.
ZAFER ÖZCAN: KEŞFETME SÜRECİM BAŞKA EVRENDE İLERLİYOR
Gazeteci Zafer Özcan ise, “Şartlarım değişiyor, alanım daralıyor, önüme set çekiliyor ama yolculuklarım devam ediyor. Ne tuhaf değil mi? Keşfetme sürecim bir başka evrende ilerliyor şimdi. İnsanları, toplumları, grupları, hayatı, yaşanmışlıkları, hikayeleri hep merak ettim. Vardığım yer ise “kendim” oldu aslında. Belki bu da bir tür kendim olabilme ya da kendim kalabilme mücadelesidir.” ifadelerini kullandı.
CEZAEVİNDEKİ GAZETECİLER KONUŞUYOR
Öte yandan Amnesty Turkey hapiste bulunan gazetecilerden; Nazlı ılıcak, Hanım Büşra Erdal, Yakup Çetin, Reyhan Hacıoğlu, Semiha Şahin ve Erren Erdem’in mesajlarını yazılı olarak sosyal medya hesabından yayınladı.
İşte, o mesajlar:
Nazlı Ilıcak: Türkiye iyi ise ben de iyiyim. Adalet Bakanlığı’nda reform çalışmaları yapıldığını duyuyoruz. Bakanlık karşı görüşteki birçok gazetecinin fikrini de almış. Özellikle terör tanımının, keyfilik ve aşırılığa son verecek şekilde yeniden yapılanması, kapsamının daraltılması gerekiyor.
‘GÖKYÜZÜMÜ ÇOĞALT ALLAH’IM’
Hanım Büşra Erdal: Gökyüzümü çoğalt Allahım… Adalet duygum öldü. İçimde bir cenaze taşıyorum. Nasıl ki en sevdiklerini kaybettiğinde yerine hiçbir şey koyamazsın, adalet duygum öldü ve yerine koyacak bir şey bulamıyorum. Şimdi bir hapishane köşesinde bir demet yeşil nane kokusunda vatanımı arıyorum.
‘5 YIL GAZETECİLİK YAPTIM 3 YILDIR HAPİSTEYİM’
Yakup Çetin: Yaklaşık 5 yıl gazetecilik yaptım. Buna karşılık 3 yıldır hapisteyim. Neredeyse gazetecilik yaptığım her gün için bir gün hapis yatacağım. Gazeteciliğin bedeli bu kadar ağır olmamalı. İçeride hiçbir gazetecinin olmadığı, dışarıda olanların da tam özgür olduğu bir ülke dileğiyle…
‘HAKİKAT KARARTILIYOR’
Reyhan Hacıoğlu: Basın ve ifade özgürlüğünün yok sayıldığı, gazeteciliğin suç kabul edildiği bir ülkede tutuklu bir gazeteci olarak ifade edilmesi gereken temel konunun ‘hakikatın karartılmaya çalışılması’ olduğunu düşünüyorum.
‘YAZDIKLARI NEDENİYLE DÖRT DUVAR ARASINDA’
Semiha Şahin: Türkiye en çok gazetecinin tutuklu bulunduğu ülke. Gazeteciler yaptıkları haberler, yazdıkları yazılar nedeniyle şu anda dört duvar arasında. Tüm baskı ve yıldırma politikalarına rağmen muhalif gazeteciler öyle veya böyle bir şekilde hakikatleri anlatmaya devam ediyor. Gerçeklerin karanlıkta kalmasına karşı da mücadele ediyor.
