ABD-Rusya casus takasını Ankara’da yaptı: MİT kendine pay çıkardı

ABD ve Rusya arasında, The Wall Street Journal (WSJ) muhabiri Evan Gerşkoviç ve ABD’li eski asker Paul Whelan’ın da aralarında olduğu isimler arasında tutuklu takası yapılacağı iddia edildi. Buna göre, bir dizi ismin bugün serbest bırakılması bekleniyor.

BBC’nin aktardığına göre, üst düzey ABD’li bir yetkili, Joe Biden yönetimi tarafından kabul edilen anlaşma kapsamında, Rusya’da tutuklu gazeteci Evan Gerşkoviç, Paul Whelan ve Rus-ABD’li radyocu Alu Kurmasheva’nın serbest bırakılacağını söyledi. Habere göre, söz konusu tutuklu takası, Rusya, ABD, Almanya ve Polonya, Slovenya, Norveç, Belarus’ta takas yapıldı.

Kaynak: İHA

Toplam 26 kişi (2 çocuk) takas edildi. Rusya’ya 10 kişi verildi (2 çocuk dahil).

Almanya’ya 13 kişi verildi. ABD’ye 3 kişi verildi.

MİT: ARABULUCUK ROLÜ ÜSTLENDİK
Reuters haber ajansının aktardığına göre, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) da perşembe günü kapsamlı bir tutuklu takasını koordine edeceğini açıkladı. Reuters, bu açıklamanın bir tarafta Rusya ve Belarus, diğer tarafta ise ABD, Almanya ve Slovenya’nın olduğu büyük bir tutuklu takasının işaretlerinin geldiği bir zamanda yapıldığına dikkat çekti.

MİT’ten konuya ilişkin yapılan açıklamada, “Bugün, kurumumuzun koordinasyonunda bir takas operasyonu gerçekleşecektir” denildi, MİT’in ‘bu takas operasyonunda ana bir arabuluculuk rolü üstlendiği’ bilgisi verildi.

TAKAS ANKARA’DA GERÇEKLEŞTİ
Öte yandan, bir Reuters görgü tanığı, Rusya hükümetine ait bir uçağın Ankara’ya iniş yaptığını belirtti. Uçakta kimin ya da kimlerin olduğu ise netlik kazanmadı.

Uçuş takip sitesi Flightradar24’ten alınan veriler ise daha önce ABD ve Rusya arasında tutuklu takası için kullanılan özel bir Rus hükümet uçağının önce başkent Moskova’dan Kaliningrad’a uçtuğunu, ardından Moskova’ya geri döndüğünü gösterdi.

BIDEN TEŞEKKÜR ETTİ
Taraf ülkelerin tasdik işlemlerinin tamamlanması, rehinelerin sağlık kontrolleri ve talep edilen diğer ihtiyaçların karşılanması sonrasında rehineler gidecekleri ülkelerin uçaklarına MİT’in onayı ve talimatlarıyla yerleştirildi. Taraf ülkelerin uçaklarının dönüşü de yine MİT’in onayıyla gerçekleştirildi.

MİT’in yönettiği takas operasyonuyla ilgili olarak ABD Başkanı Biden ve Dışişleri Bakanı Blinken, Türkiye’ye teşekkür etti.

AVUKATLARI ‘ORTADAN KAYBOLDUKLARINI’ SÖYLEMİŞTİ
Paul Whelan ile yine Rusya’da tutuklu bulunan Rus-İngiliz muhalif Vladimir Kara-Murza’nın avukatları, müvekkillerinin ‘birdenbire ortadan kaybolduğunu’ söylemişti. Buna göre, en az yedi Rus muhalifin son birkaç gün içinde ‘beklenmedik bir şekilde’ hapishanelerinden başka bir yere götürüldüğü düşünülüyor. ABD’de tutulan Rusya vatandaşı Aleksander Vinnik’in avukatı da çarşamba günü Rusya devlet haber ajansı RIA’ya yaptığı açıklamada, ‘takas gerçekleşene kadar’ müvekkilinin nerede olduğunu söylemeyi reddetmişti.

RIA’nın aktardığına göre, ABD’de tutuklu olan dört Rus tutuklu da ABD Federal Hapishaneler Bürosu’nun veri tabanından ‘yok olmuştu’. Haberde, bu kişilerin Vinnik, Maxim Marchenko, Vadim Konoshchenok ve Vladislav Klyushin olduğu belirtildi.

KİM KİMDİR?
Bu arada OdaTv’den Arda Ormancı, sözü edilen casuslar hakkında bazı bilgiler paylaştı.

ALSU KURMASHEVA KİMDİR?
Rus-Amerikan gazeteci Alsu Kurmasheva geçtiğimiz ay bir Rus mahkemesi tarafından altı buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı. Hem ABD hem de Rus vatandaşlığına sahip olan Kurmasheva, Rus ordusu hakkında yanlış bilgi yaymakla suçlanıyordu.

ABD tarafından finanse edilen Radio Free Europe/Radio Liberty’deki (RFE/RL) meslektaşları, iki çocuk annesi Kurmasheva’nın geçtiğimiz Ekim ayında Rusya’nın orta kesimindeki Kazan kentinde yaşayan ailesini ziyaret ederken yabancı ajan olarak kayıt yaptırmadığı için tutuklandığını söyledi.

Kurmasheva her türlü suçu reddetti ve RFE/RL başkanı ve CEO’su Stephen Capus AP haber ajansına verdiği demeçte mahkumiyetinin “adaletle alay etmek” olduğunu söyledi.

EVAN GERSHKOVICH KİMDİR?
Wall Street Journal gazetesi için çalışan Amerikalı gazeteci Evan Gershkovich, Mart 2023’te Moskova’nın yaklaşık 1,600 km (1,000 mil) doğusundaki Yekaterinburg şehrinde bir haber gezisindeyken Rus güvenlik güçleri tarafından tutuklandı. Savcılar Gershkovich’i bir Rus tank fabrikasından “gizli bilgi” toplamak üzere Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) için çalışmakla suçladılar; Gershkovich, Wall Street Journal ve ABD bu iddiaları şiddetle reddetti.

32 yaşındaki Gershkovich, işvereni, ailesi ve Beyaz Saray tarafından “düzmece” olarak nitelendirilen gizli bir yargılamanın ardından bu yılın Temmuz ayında bir Rus mahkemesi tarafından casusluktan suçlu bulundu. Yüksek güvenlikli bir ceza kolonisinde 16 yıla mahkum edildi. Batılı siyasetçiler kararı şiddetle kınadı.

İlk tutuklanmasının ardından Moskova’nın kötü şöhretli Lefortovo cezaevinde tutuldu. Bu karar, Soğuk Savaş’ın 30 yıldan uzun bir süre önce sona ermesinden bu yana Rusya’da casusluk suçundan mahkum edilen ilk ABD’li gazeteci oldu.

ESKİ ABD DENİZ PİYADESİ PAUL WHELAN KİMDİR?
Paul Whelan, Amerikan vatandaşı ve eski bir deniz piyadesidir. Whelan, 28 Aralık 2018 tarihinde Rusya’nın Moskova kentinde casusluk suçlamasıyla tutuklanmıştır. Whelan, ABD, Kanada, Birleşik Krallık ve İrlanda vatandaşı olup, Rusya tarafından casusluk suçlamasıyla yargılanmış ve 15 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. Whelan ve ailesi, suçlamaları reddederek, Whelan’ın masum olduğunu ve yanlış bir şekilde suçlandığını savunmaktadır.

Whelan’ın davası, uluslararası düzeyde dikkat çekmiş ve ABD hükümeti, onun serbest bırakılması için diplomatik çabalar yürütmektedir. Whelan, tutuklanmadan önce otomotiv parça üreticisi BorgWarner’da küresel güvenlik direktörü olarak çalışıyordu.

RUS MUHALİF ILYA YASHIN KİMDİR?
Rusya’da tanınmış bir muhalif siyasetçi, aktivist ve eski bir gazeteci olan Ilya Yashin, 29 Haziran 1983’te doğdu. Özellikle Kremlin ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e karşı sert eleştirileri ile tanınanYashin, siyasi kariyerine Yabloko Partisi’nin gençlik kanadında başladı. 2010 yılında Boris Nemtsov, Vladimir Milov ve diğer muhalif liderlerle birlikte “Solidarnost” (Dayanışma) isimli muhalefet hareketini kurmuştur.

İlya Yashin, Moskova’daki yerel yönetim seçimlerine de katılmış ve bu süreçte yerel politikaların şeffaflığı ve halkın katılımı konusunda çalışmalar yapmıştır. Ancak, muhalif faaliyetleri nedeniyle sık sık tutuklamalar ve baskılarla karşı karşıya kalmıştır.

Yashin’in ismi, 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş hakkında eleştirel yorumları ve barış çağrıları nedeniyle daha fazla duyulmuştur. Rus yetkililer, Yashin’in bu görüşlerini “sahte haber yayma” olarak nitelendirerek onu cezalandırmaya çalışmışlardır. 2022’nin sonlarında, bu suçlamalar nedeniyle hapse atılmış ve 8.5 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır.

FSB SUBAYI VADIM KRASIKOV KİMDİR?
Vadim Krasikov, Rusya’nın Federal Güvenlik Servisi (FSB) ile bağlantılı olduğu iddia edilen bir suikastçıdır. Krasikov, 2019 yılında Berlin’de Gürcü uyruklu Çeçen asıllı bir mülteci olan Zelimkhan Khangoshvili’nin öldürülmesiyle suçlanmıştır. Bu cinayet, “Tiergarten cinayeti” olarak da bilinmektedir ve uluslararası alanda büyük yankı uyandırmıştır.

Almanya’daki soruşturmalar, Krasikov’un FSB ile bağlantılı olduğuna dair bulgular ortaya koymuştur. Krasikov, sahte kimlik belgeleriyle Almanya’ya giriş yapmış ve Berlin’deki Tiergarten parkında Khangoshvili’yi öldürmüştür. Cinayetten sonra, Krasikov yakalanmış ve Almanya’da yargılanarak müebbet hapis cezasına çarptırılmıştır.

Khangoshvili, geçmişte Rusya’ya karşı savaşmış bir Çeçen savaşçıydı ve bu nedenle Rusya’dan kaçmak zorunda kalmıştı. Cinayet, Rusya’nın yurt dışında muhaliflere yönelik saldırılar düzenlediği iddialarını güçlendiren bir olay olarak kabul edilmektedir.

Alman yetkililer, Krasikov’un cinayeti Rus devletinin talimatıyla gerçekleştirdiğine dair kanıtlar bulduklarını iddia etmişlerdir. Bu olay, Almanya ve Rusya arasındaki diplomatik ilişkileri de olumsuz etkilemiş ve Almanya’nın bazı Rus diplomatları sınır dışı etmesine yol açmıştır.

RICO KRIEGER KİMDİR?
Rıco Krieger kendisini Berlin’den gelen 29 yaşındaki bir Kızılhaç sağlık görevlisi olarak tanıtıyor. Daha önce ABD büyükelçiliğinde güvenlik görevlisi olarak çalışan Krieger ABD’ye göç etmeyi planladığını ve pasaport başvurusunda bulunduğunu söyledi.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü BBC’ye Krieger’in 2015-2016 yılları arasında Almanya’daki ABD tesislerine güvenlik hizmeti sunan bir firma olan Pond Security’de çalıştığını doğruladı. Şirket, “diplomatik çabalar” ve gizlilik gerekçesiyle yorum yapmayı reddetti.

Alman Kızıl Haçı ayrıca Rico Krieger’in “geçmişte” örgütün “bir bölge derneği” için çalıştığını doğruladı. Bir sözcü onun “büyük endişesinden” bahsetti ancak Kızıl Haç’a yorum yapmaması söylendiğini ekledi.