Ulaştırma Bakanı Uraloğlu, "Instagram’ı katalog suç kapsamında uyardık ancak karşılık bulmadı" dedi. Bilişim Hukuku Uzmanı Yaman Akdeniz, "Bakalım neymiş bu 'katalog suçlar' ve karşılığı bulunmayan şeyler" diyerek Instagram'ın nasıl kıstırılmaya çalışıldığını tek tek anlattı.
Popüler sosyal medya platformu Instagram, 48 saati aşkın bir şekilde Türkiye’de erişime kapalı. Herhangi bir mahkeme kararı olmaksızın, BTK tarafından erişimi engellenen Instagram’ın kapatılma gerekçesinin ise “katalog suçlar” olduğu iddia ediliyor. Yasaya göre BTK’nın res’en erişime kapattığı platformlar için 48 saat içerisinde mahkeme kararı alınması gerek. Ancak düzenleme bir istisna da getiriyor. Buna göre “katalog suçlar” durumunda BTK’nın mahkeme kararı alması şart değil. Peki, Instagram’ı kapatmaya varan bu katalog suçlar neler?
Bilişim Hukuku Uzmanı Yaman Akdeniz, Ulaştırma Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun “Instagram’ı katalog suç kapsamında uyardık ancak karşılık bulmadı” sözlerini hatırlattı ve “Bakalım neymiş bu ‘katalog suçlar’ ve karşılığı bulunmayan şeyler” konulu bir flood (bilgisel) paylaştı.
“Öncelikle, bahsi geçen ‘katalog suçlar’ CMK’daki katalog suçlar değil, 5651 sayılı Yasa’nın 8. maddesinde yer alan katalog suçlar. BTK Başkanının da yetkisi zaten bu suçlarla kısıtlı” diyen Yaman Akdeniz, “10 farklı suç tipini içeren katalog suçlar arasında müstehcenlik, fuhuş, çocukların cinsel istismarı, Atatürk’e hakaret ve MİT Kanunda yer alan bazı suçlar bulunmaktadır. O halde, Instagram bu suçlardan bir veya birkaç tanesine istinaden uyarıldı ve karşılık alınamadı. Bu aşamada, bahsi geçen suçlara ilişkin hangi içerikler bakımından İnstagram’ın Bakan Uroloğlu ve ekibi tarafından uyarıldığı bilinmiyor. Fakat, ‘karşılık alınmadı’ denirken de bir ‘iletişim’ olduğu anlaşılıyor” ifadelerini kullandı.
15. Sonuç itibarıyla sadece Instagram değil aynı zamanda Wattpad’a da uygulanan manasız erişim engeli derhal kaldırılmalıdır. Sansür ise bırakın son çare, herhangi bir çare asla olmamalıdır.
— Yaman Akdeniz (@cyberrights) August 3, 2024
‘META 2580 İÇERİKTEN 2445’İNE YAPTIRIM UYGULAMIŞ’
Meta’nın Türkiye’de bir temsilciliği olduğu ve 5651 sayılı Yasa gereği 6 ayda bir şeffaflık raporları yayınladığını anımsatan Akdeniz, şunlara dikkat çekti:
“Bu raporlar basının ve kamuoyunun ilgisini pek çekmemekle birlikte Meta tarafından Instagram için en son içerik kaldırma taleplerine ilişkin şeffaflık raporu 31 Temmuz 2024 tarihinde yayınlanmıştır. Instagram engellenmeden 48 saat önce diyelim. Instagram’ın bu son raporunda, en çok talebin BTK’dan gönderildiği (1849) ve 2580 içeriğin (FB & Instagram) şikayet edildiği belirtiliyor. 504 içerik Meta ilkelerini ihlal ettiği için tamamen kaldırılmış ve 1941 içerik ise Türkiye’den görünmez kılınmış. O halde 1 Ocak 2024 ile 30 Haziran 2024 arasında bildirilen 2580 içerikten 2445 tanesine yaptırım uygulanmış (%94). 135 diğer içerik (%6) ne olmuş belli değil. Raporda yazmıyor, açıklanmamış. BTK bu rapora cevap vermiş veya Bakan’ın bu süreçten haberi var mı belli değil. Ortada uyarılmayı gerektiren bir durum var mı? Kanımca yok. 135 diğer ve ne olduğu bilinmeyen içerikten dolayı Meta şirketi uyarılmış olabilir mi veya bu içeriklerden kaç tanesi Facebook’tan ziyade Instagram ile ilgili belli değil.”
‘AMAÇ INSTAGRAM’I KISTIRMAK’
Türkiye’nin taleplerinin katalog suçlarla ilgili olmadığını düşündüğünü belirten Akdeniz, şöyle devam etti:
“Katalog suçlar işin hem bahanesi, hem de hukuki süreçleri ve itirazları, tam da adli tatil sırasında kıskaca almak, yavaşlatmak ve Instagram’ı kıstırmak. Neden amaç İnstagram’ı kıstırmak olsun ki diyebilirsiniz. Benim düşüncem, Hükümetin Meta’ya baskı yaparak ve İnstagramı da engelleyerek, yasal düzenlemeler dışındaki taleplerini uygulatmak. Bu durum Fahrettin Altun’un açıklamalarından ve sert eleştirilerinden de anlaşılıyor.
Hamas’ın Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye’nin ölümü ile ilgili taziye mesajlarının Instagram tarafından kaldırılmasının eleştirilmesi haklı bir eleştiri olabilir ve Meta politikaları da bu bağlamda eleştiri konusu yapılabilir.
Bazen bu platformların gereğinden fazla içerik kaldırdıkları da bilinmektedir. Fakat, bugün Instagram’ın, Facebook, X veya YouTube’un yanlış olduğunu düşündüğümüz her davranışının cezasını Türkiye’deki milyonlarca kullanıcı mı çekmelidir?
Yetkililer her gün “Türkiye hukuk devleti” deyip duruyor. O zaman yetkililerin ve BTK gibi idari kurumların da yasal çerçeve dışında hareket etmemesi beklenir. Unutulmamalıdır ki mevcut durumda Instagram’dan ziyade Türkiye’deki milyonlarca kullanıcı cezalandırılmaktadır.
Sonuç itibarıyla sadece Instagram değil aynı zamanda Wattpad’a da uygulanan manasız erişim engeli derhal kaldırılmalıdır. Sansür ise bırakın son çare, herhangi bir çare asla olmamalıdır.”
