AYM’den ‘KHK’lıların özlük haklarını ihlal edenler sorumlu olur’ kararı

Anayasa Mahkemesi (AYM), CHP’nin 135 milletvekilinin imzasıyla 15 Temmuz darbe girişiminden sonra çıkarılan Olağanüstü Hal (OHAL) yasasıyla ilgili başvurusunu karara bağladı. 8 Kasım 2016’da yürürlüğe giren 6755 sayılı yasasının 37. maddesine eklenen 3 numaralı fıkraya itiraz eden CHP, söz konusu fıkranın Anayasa’ya aykırı olduğu belirtti.

Davaya konu kuralın “yöneticileri ve yönetilenleri hukukça eşit yönetim ilkesine tabi tutan hukuk devleti ilkesine aykırı olduğu, hukuka aykırı ve keyfi her türlü fiil ve işlemleri meşru hale getirdiği, failleri sorumluluktan kurtardığı, idarenin her türlü eylem ve işlemine yargı yolunun açık olduğunu düzenleyen anayasal kurallara bağdaşmadığı”nı ileri sürdü.

MGK İCRAİ KARAR ALMA YETKİSİNE SAHİP DEĞİL

Başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi, Milli Güvenlik Kurulu (MGK) kararlarının tavsiye niteliğinde olduğuna ve kişilerin devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunup bulunmadığına karar veremeyeceğine hükmederek söz konusu kanun fıkrasının iptaline hükmetti.

Mahkeme değerlendirmesinde, “Bu itibarla istişari nitelikte bir danışma organı olan MGK’nın icrai karar alma yetkisine sahip olmadığı gözetildiğinde, Cumhurbaşkanınca ayrı bir kararla benimsenmemiş MGK kararlarına hukuki sonuç bağlanamayacağı ve bu kararların kendiliğinden icra edilemeyeceği açıktır” denildi.

KAMU GÖREVİNDEN ÇIKARILANLARLA İLGİLİ KARAR ALANLARIN “HUKUKİ VE MALİ” SORUMLULUĞU ORTADAN KALDIRAN YASA MADDESİ DE İPTAL

AYM, kararının ikinci bölümünde de bir iptal kararına yer verdi. Mahkeme, belirli bir tarihe kadar terör örgütlerine veya devletin millî güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplarla bağı olan ve bu nedenle kamu görevinden çıkarılmış olan kişilerden adli veya idari soruşturma veya kovuşturması devam edenlerin sosyal güvenlik haklarına ilişkin başvuruları hakkında karar alan, bu kararları yerine getiren veya işlem yapmayan kamu görevlilerinin “hukuki ve mali sorumluluğunun olmadığını” düzenleyen yasa maddesini de iptal etti.

Mahkeme kararında, “Dava konusu kurallarda düzenlenen kamu görevlisinin hukuki ve mali sorumluluğu, yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle idarenin maddi olarak zarara uğraması durumunda ortaya çıkmaktadır. Anayasa’nın 129. maddesinin beşinci fıkrasına göre kamu görevlisinin neden olduğu maddi zarar kamu görevlisine rücu edilmek şartıyla idare tarafından karşılanmaktadır. Dava konusu ‘…hukuki,…’ ve ‘…mali…’ ibareleri ise kamu görevlisinin hukuki ve mali bir sorumluluğunun olmadığını düzenlemek suretiyle söz konusu Anayasa hükmü ile çelişmektedir. Anayasa Mahkemesi açıklanan nedenlerle kuralların Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir” ifadelerine yer verildi.

“İRTİBAT” VE “İLTİSAK”TA TOPU İDAR

EYE BIRAKTI

Anayasa Mahkemesi, özellikle 15 Temmuz darbe girişiminden sonra açılan soruşturmalarda büyük bir rol oynayan “irtibat” ve “iltisak” kavramlarıyla ilgili yasa maddesinin iptali istemini reddederek, sorumluluğun “idarede” olduğunu kaydetti. İrtibat ve iltisak kavramlarının “genel kavram niteliğinde” olmakla birlikte hukuki niteliği ve objektif anlamı yargı içtihatlarıyla belirlenebilecek durumda olduklarını, ayrıca bu kavramların kategorik olarak belirsiz ve öngörülemez nitelikte olmadıklarını savundu.

AYM, kararında, “Kamu görevlisinin görevinin gereklerini yerine getirmemesi nedeniyle her hâlükârda disiplin işlemlerinin yürütülmesini zorunlu kılan bir hükme Anayasa’da yer verilmemiştir. Yasamanın genelliği ilkesi gereğince Anayasa’da düzenlenmemiş bir konuda kanun koyucunun düzenleme yapabileceği, bu konudaki tercihin Anayasa’ya aykırı olmamak kaydıyla kanun koyucunun takdiri kapsamında kaldığı kabul edilmelidir. Bu bağlamda devletle kamu görevlisi arasında gerçekleşen disiplin hukukunun sonucu olan idari sorumluluğun ortadan kaldırılması kanun koyucunun takdirindedir. Anayasa Mahkemesi açıklanan nedenlerle kuralın Anayasa’ya aykırı olmadığına ve iptal talebinin reddine karar vermiştir” denildi.