Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Çin ziyaretinin ardından ekonomik iş birliği için ön şart konulduğu iddiası gündeme geldi.
Demokrat Parti İzmir Milletvekili Haydar Altıntaş’ın Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Çin ziyaretinde suçluların iadesi ve Uygur Türkleri konusunda bir anlaşma yapıldığı iddialarını Meclis’e taşımasının ardından Uluslararası İlişkiler uzmanı Aydın Sezer de “Çin, ekonomik iş birliği için bu anlaşmanın ön şart olarak kabul edilmesini istiyor” yorumunda bulundu.
Merve Şişman’ın Karar’da yayımlanan haberine göre, Demokrat Parti İzmir Milletvekili Haydar Altıntaş, Türkiye ile Çin arasında imzalanan “Suçluların İadesi Anlaşması” ile ilgili önemli sorular sordu.
14-15 Mayıs 2017 tarihlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Çin ziyareti sırasında imzalanan ve 27 Aralık 2020 tarihinde Çin Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi tarafından onaylanan anlaşma, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) henüz onaylanmamıştır.
Altıntaş, Hakan Fidan’a yönelik şu soruları gündeme getirdi:
– 3-5 Haziran 2024 tarihlerinde gerçekleştirdiğiniz Çin ziyaretinde, suçluların iadesi anlaşmasının onaylanması konusu gündeme gelmiş midir?
– Çin ziyaretinizde, Doğu Türkistan’daki Uygur Türkü soydaşlarımızın Çin hükümeti tarafından maruz bırakıldığı baskı, zulüm ve insanlığa karşı suçları gündeme getirdiniz mi?
– Sayın Cumhurbaşkanı, Uygur Türklerinin maruz kaldığı muameleyi geçmişte “soykırım” olarak tanımlamaktaydı. Hükümetiniz Doğu Türkistan’daki durumu soykırım olarak tanımlamaya devam etmekte midir?
– Suçluların iadesi anlaşması, Uygur Türkü soydaşlarımızı da ihtiva etmekte midir?
Uluslararası ilişkiler uzmanı Aydın Sezer, konuyla ilgili, “Bu konuda heyecanlanacak bir durum yok. Bu anlaşma, Mevlüt Çavuşoğlu’nun dışişleri bakanlığı döneminde imzalandı ve Çavuşoğlu’na da benzer sorular yöneltilmişti. ‘Siz Uygur Türklerini iade etmeyi mi düşünüyorsunuz?’ diye sorulmuştu. Bu oldukça vahim bir konu” dedi.
Sezer, 2017 yılında imzalanan, 2019 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından meclise gönderilen anlaşmanın hâlâ onaylanmadığını belirtti ve ekledi:
“Hakan Fidan’ı Çin davet etti. Birçok başlık var: nükleer santral, ticari ilişkiler, Uygur Türkleri, Filistin meselesi, Ukrayna konuları… Çin tarafı, Türkiye’de yapacağı yatırımlarda ya da ticaret konusunda bir mutabakata varılabilmesi için öncelikle bu anlaşmanın mecliste onaylanmasını istiyor. Çin bize diyor ki; bu konuda adım atın, bir an önce yürürlüğe girsin. Biz ise bu onay işlemini geciktiriyoruz. Çin, bu durumu ekonomik konulardaki görüşmelerde ön şart gibi sunuyor. ‘Önce bunu imzalayın, diğer konulara bakarız’ diyorlar.”
